Отправляет email-рассылки с помощью сервиса Sendsay

Школа Эсперанто

  Все выпуски  

Школа Эсперанто


Служба Рассылок Subscribe.Ru проекта Citycat.Ru

Школа ESPERANTO


27

Здравствуйте, дорогие друзья! Saluton, karaj amikoj!
В начале - ваши письма, вопросы и ответы:

Сегодня на http://freshmeat.net прошла информация о программе перевода
Traduki http://traduki.sourceforge.net
вот отрывок из ее описания:
--------------------------------------------------------------------------
Thus, Traduki is a tool for free speech. It is also a tool against
discrimination in some way, because since the first line of code it was
planned to include not only the 'common' languages like English, German and
French but also many others small and sometimes unknown languages like
Afrikaans, Arabic, Basque, Bulgarian, Chinese, Czech, Serbian-Croatian,
Esperanto, Greek, Guarani, Hebrew, Hindi, Hungarian, Klingon, Lao, Latin,
Romanian, Russian, Sranan, Swahili, Thai, Vietnamise and many others,
including dialects. Commercial products never include small languages
because it is not "economically interesting" to do so. Is it right?

--------------------------------------------------------------------------
мой перевод:
Итак, Traduki это инструмент свободного общения. Он так же против
дискриминации любого сорта, потому что с самых первых строк кода
планировалось включить не только "обычные" языки - такие как английский,
немецкий и французкий но и так же много других, малых и иногда незнакомых
языков как африкаанс, арабский, баскский, болгарский, китайский (*),
чешский, сербо-хорватский, эсперанто, греческий, гуарани, иврит, хинди,
венгерский, клингонский, лаосский, латынь, румынский, русский, сранан (?),
суахили, тайский, вьетнамский и многих других, включая диалекты.
Коммерческие продукты никогда не включают малые языки, так как это
"экономически не интересно". Верно?
--------------------------------------------------------------------------
(*) - и правда, совсем малый и никому не знакомый... Н.М.


Сама программа очень небольшая, но требует язык Pytрon (тоже бесплатный,
но объемистый) -
http://www.python.org .  Сейчас начну скачивать.
Николай (Nicholas N. Matveev).


>проплыть - tranaghi?
Андрей

Если речь идет о тоннеле, то да. Но если проплыть мимо - то
preternaghi.
Кстати, я как самая обыкновенная сухопутная (даже горная) крыса всегда
говорю, что корабли ПЛАВАЮТ, но любой моряк скажет вам на это, что
плавает merdo, а корабли ХОДЯТ... ;))) То же и в эсперанто. Только
наши зеленые корабли nek iras, nek naghas - ili NAVIGAS. Do vaporshipo
preternavigis insulon...

...Возвращаясь к merdo: ОНО в эсперанто будет flosi. Такой вот точный
язык.
Slavik Ivanov.

А я думаю, что naghi (плыть) включает в себя и navigi, и flosi.
Главное значение этого слова: sin movi sur au en akvo,
т.е. у глагола naghi более широкое значение, чем у navigi или flosi.
Сказать shipoj naghas en maro, по-моему, нормально. - К.


> okulharoj - ресницы ?
Они. Тут давеча Анатолий Гончаров читал прикольную статейку по поводу
того, что в эсперанто много "лишних" слов, что можно обойтись и такими
вариантами: kapfadenoj (нити на голове, т.е. волосы), kapfolioj
(листья на голове, лопухи что ли - уши), irstangoj - штанги, на
которых ходят, разумеется, ноги, и т.п.
Но вот okulharoj (ресницы) и lipharoj (усы) прижились совершенно устойчиво.
А.Осокин


>> а как читается j на конце слова?
>> пpимеp:
"Minimumaj etikaj postuloj".
Dennis Shapovalenko

Как и обычно - "й". "Минимумай этикай постулой".
Ivan Boldyrev http://www.applet.newmail.ru/


Перевод трудных фраз из романа "Мастер и Маргарита"

А жаль! - отозвался задира-поэт Domaghe! - replikis la batalema poeto
не может ручаться даже за свой собственный завтрашний  день
ne povas certi ech pri sia propra morgauo
рассмеялся странным смешком strange ekridis
Он (портсигар) был громадных размеров, червонного золота, и на крышке его
при открывании сверкнул синим и белым огнем бриллиантовый треугольник
Ghi (la cigaredujo) estis grandega, el fajna oro, kaj dum la malfermo sur
ghia kovrilo blue kaj blanke fulmis brilianta triangulo

Да, человек смертен, но это было бы еще полбеды. Плохо то, что он иногда
внезапно смертен, вот в чем фокус!
Jes, la homo estas mortema, tamen ne tio estas la plej malbona. La
malfelicho konsistas en tio, ke li estas subitmortema, jen kia truko

"Какая-то нелепая постановка вопроса..." - помыслил Берлиоз и возразил
"Jen absurda maniero prezenti aferon", pensis Berlioz kaj oponis
Кирпич ни с того ни с сего никому и никогда на голову не свалится
Nenial neniu briko iam falas sur ies kapon
как будто собирался сшить ему костюм
kvazau intencante kudri vestokompleton por tiu
Вам отрежут голову! Oni fortranchos vian kapon!
А кто именно? Враги? Интервенты?
Kiu do? Chu malamikoj? Invadontoj?
Аннушка уже купила подсолнечное масло, и не только купила, но даже разлила
Anjo jam achetis oleon, kaj ne nur achetis, sed ech lasis ghin disflui
при чем здесь подсолнечное масло... и какая Аннушка?
kiel oleo rilatas al nia temo? Kaj kiu estas Anjo?
вам не приходилось, гражданин, бывать когда-нибудь в лечебнице для
душевнобольных?
Diru, civitano, chu iam okazis al vi esti en frenezulejo?
где я только не бывал! Malfacilas diri, kie mi ne estis!
добавил ни к селу ни к городу: kaj maltrafe aldonis:
мы придерживаемся другой точки зрения
ni staras sur alia vidpunkto


СКАЗКА О ПОПЕ И РАБОТНИКЕ ЕГО БАЛДЕ

A.Pushkin

FABELO  PRI  POPO 
KAJ  LIA  DUNGITO  BALDA


Vivis pop',
Frunto - shtipa glob'.
Iras la pop' tra bazaro
Kaj scivolas pri specoj de varoj.
Kaj jen Balda marshas,
Rekte al la pop' pashas.
"Kial, pop', vi frue vin levis?
Kion trovi vi revis?"
Respondas la pop': "Mi serchas serviston:
Kuiriston, hakiston, plugiston.
Sed kie trovi la similan
Dungiton malkaran, humilan?"
Diras Balda: "Mi servos al vi modele,
Fervore kaj tute fidele.
Ne estu tro alta salajro -
Tri fingrofrapojn surfrunten al vi dum jaro".
Enpensighis la pop',
Jam antaue jukas la frunto-glob';
Ja ies tri frapoj - bombardo,
Sed li konfidis al la rusa "hazardo".
Diras la pop': "Konsentite,
Por ni ambau estos profite.
Do vivu en mia korto,
Laboru kun fervoro kaj forto".
Loghas Balda che l' popo en stalo,
Dormas sur pajlo,
Manghas kiel kvaropo,
Laboras kiel sepopo, -
Jam frumatene li mil farojn faras,
Plugas, sterkas, hakas, riparas,
Hejtas fornon, chion pretigas,
Kuiras ovon kaj mem sensheligas.
La popedzino pri Balda kontentas,
La popfilino pri Balda sentimentas,
La popido lin "onklo" titolas,
Balda post laboro kun li petolas.
Nur la popo Balda'n malshatas,
Malafable al li rilatas.
Pri la pago li pensas kun timo,
Pasas la jar' - de l' kontrakt' venas limo.
Li nek manghas, nek trinkas, nokte angoras,
Jam antaue la frunto doloras.
Al la edzino li chion konfesas:
"Tiel kaj tiel - kion fari necesas?"
La virina cerbo ja estas lerta,
Pri chiuj artifikoj sperta.
"Mi vin povas, - shi diras, - instrui,
Kiel la kontrakton detrui:
Donu al Balda ian taskon nur skize,
Tamen la plenumon postulu precize.
Tiel la frunton vi savos de l' klako
Kaj Balda'n lasos sen pago".
Sin eksentis la pop' pli facile
Kaj rigardas Balda'n pli trankvile.
Jen li vokas lin per tono sinjora:
"He, Balda, mia dungito fervora,
Devas diabloj chiumonate
Pagi tributon al mi akurate,
Do miaj aferoj estus agrablaj,
Sed jam tri jarojn ne pagas diabloj.
Post mangho vi vin al ili direktu
Kaj la tributon kolektu".
Balda al la popo nenion rediris
Kaj tuj al la marbordo foriris.
Tie li kablon komencis tordi
Kaj ghian randon en maron debordi.
Jen aperas el mar' chefdiablo:
"Diru, Balda, por kio la kablo?"
- Mi volas per ghi la maron eksciti
Kaj kun via gento malpura kviti. -
La majunan diablon kaptis angoro:
"Diru, pro kio la malfavoro?"
- Pro kio? Vi ja la tributon pagi chesis,
Vi pagotempon tute forgesis.
Tuj mi faros por mi amuzon
Kaj por vi, hunda gento, konfuzon. -
"Balda, kara, atendu minuton,
Ni pagos plene al vi la tributon.
Atendu, mi la nepon invitos".
Balda pensas: "Nu, chi tiun mi superspritos!"
Jen aperas la diablido,
Miauas, kiel malsata katido.
"Nu, kampulo-Balda, saluton!
Kian vi postulas tributon?
Pri tributo ne audis diabloj.
De kie do tiuj chi malagrabloj?
Tamen ni pagos post la deca trakto,
Lau reciproka kontrakto, -
Por ke poste ne estu eraro,
Ni vetkuru, Balda, chirkau la maro.
Kiu chi tien la unua revenos,
Tiu la tributon prenos".
Balda ekridis: "Diablo amuza!
Kion vi elpensis, ruza!
Chu vi intencas kun mi vetkuri,
Kun mi, kun Balda mem konkuri?
Konkuranto vi estas kuragha,
Sed vi vetu kun mia frato malpliagha".
Iras Balda en apudan arbaron,
Kaptas tie da leporoj paron,
Unun shovas en sakon kaj returne rapidas.
La diablido sur la bordo sidas.
Je l' oreloj Balda la leporon balancas:
"Jen vi sub mia fajfilo dancos:
Por kun mi vetkuri, diablo,
Al vi mankas ankorau kapablo -
Tio estus nur perdi tempon sensence,
Prefere vetkuru kun mia frato komence.
Foj-du-tri! Galopu for!"
Ekkuris la diablido kaj la lepor' -
La unua chirkau la maro,
La dua al la hejma arbaro.
Fine kun elshovita lango,
Chirkauinte la maron, kun enfalintaj vangoj,
La diablido sufoke "finish"as,
Sur la frunto shviton per la mano vishas,
Kredante, ke li venki sukcesas,
Sed Balda jam la fraton karesas
Kaj diras: "Ho, mia frato,
Vi lacighis, ripozu, amato".
La diablido ektremis,
Perdis kuraghon, la voston subpremis,
Strabe gapas al la leporo.
"Atendu, mi baldau revenos kun oro".
Al la avo li venis, raportas: "Afero domagha!
Min superkuris Balda malpliagha!"
Streche la maljuna diablo pensis,
Sed Balda tiel brui komencis,
Ke la tutan maron agitis
Kaj sur ghi ondegon ekscitis.
La diablido revenis: "Kial vi koleras?
Ni plene la tributon liveros.
Tamen... ni ankorau unufoje vetos:
Kiu bastonon pli foren jhetos,
Tiu portu hejmen la tributon.
Chu vi timas elartikigi la kubuton?
Kion vi atendas? Chu vi havas dubon?"
- Ne, mi atendas jen tiun nubon -
Mi jhetos tien vian bastonon
Kaj poste ankau vin, friponon. -
La diablidon timigis chi tiu sorto,
Li kuris al la av' kun raporto.
Kaj Balda krias terure al diabloj
Kaj ree minacas per kablo.
La diablido elsaltis: "Kial vi bruas? Sufiche!
La tributon ni pagos, tamen kondiche..."
- Ne, - diras Balda kun malico, -
Nun estas mia vico,
Nun la taskon mi donu,
Kaj la kondichon mi proponu;
Ni vidu, kiel statas via spino:
Jen tie pashtas sin chevalino,
Se vi shin levi fortos
Kaj shin duonverston portos,
Estu la tributo via,
Se ne, ghi estu mia. -
La diablido shovis sin
Sub la ventron de l' chevalin',
Sin strechis risorte,
Penis tutforte,
Iom shin levis, du pashojn iris,
Je la tria falis, apenau spiris.
Balda al li: "Stulta satano,
La veto kun mi estas vano.
Vi ne povis shin porti per manoj ech,
Kaj mi per piedoj portos sen strech' ".
Sur la chevalinon Balda saltis,
Rajdis verston, nur tiam haltis.
La diablido kuris en tim' kaj teruro
Al la av' kun raport' pri fiask' je konkuro.
La diabloj diskuton aranghis:
"Kion fari?" Obstini plu ili ne kuraghis,
Sakon kun oro sur Balda'n sharghis.
Balda hejmen peze pashas.
Lin ekvidinte, la popo sin kashas
Post la dorson de la edzino,
Detenas spiradon en sino.
Balda trovis la malfelichan
Kaj postulis la pagon laukondichan.
Kun dentoskrapo
Metas la pop' la frunton al frapo:
De l' unua frap'
Saltis la pop' super la kap';
Kaj de l' dua, akuta,
Farighis la popo muta.
Kaj de l' frapo tria
Farighis stulta popo nia.
Kaj, frapante, diras Balda inside:
"Ke ne estu vi, popo, avida".

1830.

Esperantigis Ivan Lubjanovskij (Ostrogojhsk)

РУССКО-ЭСПЕРАНТСКИЕ ФРАЗЕОЛОГИЗМЫ

Работа не волк, в лес не убежит. Laboro ne estas leporo, ghi haltos, ne
forsaltos.

Большой говорун - плохой работун. Granda parolisto, malgranda faristo.
Раз и навсегда. Unu fojon por chiam.
Раз, два и обчелся. Kalkulebla sur la fingroj.
Рад бы в рай, да грехи не пускают. Animo al paradizo deziras, sed pekoj
retiras.

Я тебе покажу, где раки зимуют! Mi montros al vi, kie la kankroj pasigas la
vintron! (mi drashos vin!)

На безрыбье и рак рыба. Se mankas chevalo, konvenas azeno. Se forestas la
suno, sufichos la luno. Ne trovante bovinon, oni shtelas kokinon.

Вместе с водой выплеснуть и ребенка. Forfluas infano kune kun la bano.
Семь раз отмерь, один раз отрежь. Dek fojojn mezuru, unu fojon detranchu.
Риск - благородное дело. Kiu ne riskas, tiu ne gajnas. Kiu nenion hazardas,
nenion gajnos. Kiu ne kuraghas, tiu ne profitas.

Бодливой корове бог рог не дает. Al porko Dio kornojn ne donas.
Родная мать и высоко замахивается, да не больно бьет. Bato de patrino ne
longe doloras.

На чужой роток не накинешь платок. Al la busho de oni neniu povas ordoni. Ne
eblas shlosi fremdan bushon.

Своя рубашка ближе к телу. Sia estas pli kara ol najbara. Glaso negranda,
sed mia. Pli valoras propra chemizo, ol fremda plena valizo.

Греть руки на чем-л. Tiri profiton el io.
Перейти Рубикон. Transiri Rubikonon. Bruligi post si la pontojn.


    Из примерно полутора десятков проектов упрощения английского языка
(грамматики и лексики) наиболее известен проект Ч.К.Огдена Бейсик Инглиш,
опубликованный в 1932 г.
    Basic значит основной (base - основа, базис), но определение basic
расшифровывается еще и так: британский, американский, научный,
интернациональный, коммерческий. Если в нормальном "нелимитированном"
английском языке насчитывается 240 тыс. слов, то в "научном
интернациональном, коммерческом" их всего 850, основных. Из них 600 - имена
существительные, 150 - имена прилагательные, остальные 100 - вспомогательные
слова. Автор Бейсика разъсняет, что "простые правила позволяют образовать
производные слова", такие как designer (проектировщик) и designing
(проектирование). По выражению Огдена, "это такой английский язык, в котором
850 слов выполняют работу 200 000 слов". Он же заверяет, что "с добавлением
50 специальных слов для каждой отрасли знаний и 100 общенаучных терминов"
Бейсик может обслуживать и науку и технику. Один из приверженцев Бейсика
Дж.Ричардс выпустил книгу на этом лингвистическом примитиве, использовав
всего 365 слов, тем самым, надо полагать, поставив своеобразный рекорд
словесной бедности.
    В Бейсике нет великого множества нужных слов, они заменяются
описательными выражениями. Например, фраза "курица высидела цыплят" на этом
обедненном английском языке передается так: "Домашняя птица женского пола
заставила маленьких домашних птиц выйти наружу из яиц", так как слов
курица, цыпленок, высидела словарь Бейсика не включает.
    При появлении проекта Огдена английские эсперантисты не преминули
насмешливо предложить ему пользоваться такими описательными оборотами для
замены отсутствующих слов, как "белый корнеплод, который делает глаза
полными воды" (лук), "птица, которую выпустил Ной" (голубь), "поведение,
подобное поведению спокойной серьезной девушки" (скромность) и т.д. В
Бейсике нет даже такого слова, как люди - оно заменяется словами мужчины
и женщины
...

Э.Свадост. Как возникнет всеобщий язык?


Eta knabino venas al zoo-vendejo. Shi charmege ridetas kaj diras al
vendisto:
- Mi volas acheti kuniklon.
La vendisto respondas:
- Chu vi volas acheti chi tiun blankan, malghojan simpatiegan kuniklon, au
chi tiun nigran petolemulon?
La knabineto, same sune ridetante, diras:
- Por mia boao estas tute egale!

* * *

Konversacias tri pastroj - katolika, ortodoksa kaj judaisma - pri tio, kies
kredo pli pravas kaj efektivas.
La katolika argumentas: iam mi flugis per avio kaj la avio ne povis
alterighi char shasio ne eljhetighis. Sed mi preghis al MIA Dio kaj - chu vi
povas imagi? - chio finighis bone.
La ortodoksa kontraudiras: tio estas bagatelo. Jen mi foje navigis, kaj nia
marshipo okazis en centro de shtormo, ni preskau dronis, sed mi preghis al
MIA Dio kaj - chu vi povas imagi? - la chirkaua maro shtormas, sed apud la
shipo estas perfekta trankvilo.
La judaisto diras: jes, tio tre bonas, sed auskultu min. Iras mi sabate al
sinagogo kaj subite vidas surtere monujon. Dikan monujon. Kaj mi ne havas
ech solan groshon. Kaj tie estas plena monujo! Sed sabato!! Mi maldevas
labori. Mi maldevas ech klinighi por levi ion ajn. Mi haltis kaj komencis
preghadi ke la monujo alighu al mi. Kaj chu vi povas imagi? - chie estas
sabato, sed chirkau mi - jhaudo!!!


прислал Grigori Arosev


kuniklo - кролик
boao - удав
ortodoksa (pastro) - православный (священник)
avio - самолет (avio - новая форма; более употребительно aviadilo)


Подписка Статистика Предыдущие номера "Школы Эсперанто":
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 (Р-Э разговорник) 25 26

До новых встреч!

Konkordo (konkordo@rdven.lv)



http://subscribe.ru/
E-mail: ask@subscribe.ru
Поиск

В избранное