En la hodiaŭa numero vi trovos:

Прощальное слово

Demandoj kaj respondoj

Об этимологии некоторых экзотических слов

Tradukoj de malfacilaj frazoj el "Revizoro"

Ne tiel, se tiel ĉi (daŭrigo de studoj pri la stilo)

"Прощайте, прощайте" - Песня дуэта "Иваси"

Kiam, kial kaj kiel mi fariĝis esperantisto? - rakontas Kaloman Kalocsay

Malgranda anekdoto

   Уважаемые подписчики! Из-за нескольких причин я принял решение не продолжать далее нашу рассылку. Этим номером мы заканчиваем разбор трудных фраз из перевода "Ревизора", заканчиваем публикацию книги "Ne tiel, sed ĉi tiel". Начинать что-либо новое у меня нет более возможностей. В любом случае, я считаю, что рассылка выполнила свою задачу - материалов, уже опубликованных в 119 номерах, более чем достаточно, чтобы начинающий эсперантист, только что окончивший базовый курс эсперанто, получил ответы на практически все свои вопросы, касаемо грамматики языка. Кроме того, в рассылке появилось много материалов, призванных развить языковые возможности уже более-менее опытных эсперантистов. Что осталось? Опубликовать ещё один по возможности более детальный индекс-указатель на все уже появившиеся номера. Этим, 120-ым номером мы и планируем закончить славную жизнь нашей рассылки.
   Если у кого-либо из читателей есть желание и возможности продолжить существование рассылки - обращайтесь на наш обычный адрес.
   Большое спасибо всем читателям рассылки, а так же её создателю и первому автору Konkordo (konkordo@skatvis.net)
   И ещё. То, что я не намерен продолжать заниматься этой рассылкой, вовсе не означает, что я прекращаю всякую сходную деятельность. Проектируется сайт esperantio.narod.ru, где я намерен помещать в том числе и новые грамматические и иные материалы об эсперанто. Кроме того, функционирует форум ikso.net/novosti/forumo, где Вы можете задавать свои вопросы. То же самое Вы можете делать и используя мой прежний адрес (mevamevo@yandex.ru).

> А почему цвет надежды - зеленый?

       Dmitry Lashunin:
   Это с древности. Зеленый цвет наглядно свидетельствует о победе жизни над
смертью, что мы видим каждую весну, когда появляется свежая зеленая трава,
листья и т.д. Соответственно, использование зеленого цвета символизирует
надежду на то, что после зимы обязательно придет весна (а после смерти -
воскресение). Пошло это, если не ошибаюсь, из древнего Египта, где зеленый
цвет ставился в соответствие Осирису, умирающему и воскресающему (в
соответствии со временами года) богу. Таким образом, если быть более точным,
зеленый -- не цвет надежды, а цвет надежды на бессмертие, цвет вечности.

       lovermann, ch_:
   Очень даже логичные, взяты из латыни:
dimanĉo - dies solis, dies dominicana Suno (день Солнца)
lundo - dies lunae (день Луны)
mardo - dies martis (день Марса)
merkredo - dies mercurii (день Меркурия)
ĵaŭdo - dies jovis (день Юпитера)
vendredo - dies veneris (день Венеры)
sabato - dies saturni, sabbatus (день Сатурна)(http://eo.wikipedia.org/wiki/Semajno)

   Надо отметить, что дни недели во французском (да и в других романских языках) тоже взяты из латыни.

Французский: Lundi Mardi Mercredi Jeudi Vendredi Samedi Dimanche

Испанский: Lunes Martes Miercoles Jueves Viernes Sabado Domingo

Итальянский Lunedi Martedi Mercoledi Giovedi Venredi Sabato Domenica

Румынский Luni Marti Mercuri Joj Vineri Simbata Duminica

   Как Вы знаете, эсперанто - это апостериорный язык. Практически каждому эсперанто-слову можно подобрать соответствия в каких-либо других языках. Существуют однако слова, чья этимология не так уж и ясна; порой эти слова даже называют "выдуманными", будучи не в силах разобраться, откуда от ведут своё происхождение. Вот несколько таких не вполне простых слов:

• edzo - несмотря на расхожее утверждение, что это слово придумано, это не так. Edzo является "обратным производным" от edzin, само же edzin восходит к окончанию -ecin в идише, окончанию -essin в немецком языке (например, Prinzessin - принцесса). Буква c была заменена на dz, видимо, по тем же соображениям, почему были искажены слова типа cendo, planedo и т.д. Подобным же образом ("обратным словообразованием") в эсперанто появились слова fraŭlo (обратное производное от fraŭlino, которое восходит к немецкому Fräulein), kuzo (из kuzino, происходящего от француского cousine).

• lirli (журчать) - происходит от финнского liristä / lorista. V. Setalä, введший это слово в обиход, повторил слог -li-, чтобы воспроизвести журчание воды.

• kabei - этого слова не найдёшь ни в одном национальном языке. Происходит оно от псевдонима KABE, который использовал польский эсперантист начала 20 века Казимеж Беин. Находясь на пике славы лучшего эсперанто-стилиста, Беин внезапно оставил эсперанто-движение. Его непонятный поступок породил слово kabei - действовать как Kabe, то есть, будучи серьёзным эсперантистом, внезапно и без видимых причин оставить эсперанто.

• mal- (префикс) - вызывает множество нападок у "критиков" эсперанто. А между тем этот префикс является "родным" для французского, итальянского, испанского, португальского и английского языков! Сравните: в английском существуют пары adroit / maladroit ("ловкий" / "неловкий"), content / malcontent ("довольный" / "недовольный"); во французском - sain / malsain ("здоровый" / "больной"); в испанском - querer / malquerer ("любить" / "ненавидеть") и т.д. Префикс встречается даже в русском языке в некоторых заимствованных терминах, например "мальадсорбция" - расстройство всасывания в кишечнике. Сам префикс восходит к латискому прилагательному malus ("плохой").

• табличные коррелятивы - являются автентично-эсперантскими словами, однако и они построены из элементов, взятых из других языков. Таблица коррелятивов отражает особенности, присущие, в принципе, многим национальным языкам, где наблюдаются элементы, сходные с эсперантскими. Сравните, например, в русском языке: вопросительные слова начинаются тоже на к-, переход к указательным порой осуществляется через т- (кто - тот, когда - тогда), многие обобщительные коррелятивы начинаются на в(с)- (всякий, везде, всегда, все, всё), отрицательные коррелятивы образуются добавлением ни- к вопросительным словам (никто, нигде, никогда, ничто). В английском языке вопросительные слова начинаются на wh- (what, where, who, why), а некоторые указательные - на th- (тоже происходит некое чередование w / t: what - that, where - there). Вот ещё буквально несколько иллюстраций, подтверждающих апостериорный характер эсперантских коррелятивов: начало вопросительных слов ki- восходит к общему индоевропейскому элементу kw, от которого произошли, среди прочих, русское кто, латинское quis, французское qui, итальянское chi (читается "ки"); в латинском языке многие вопросительные слова начинаются на qu-. Окончание коррелятивов -am в первоначальном эсперанто имело форму -an и восходило к латинскому quando ("когда") либо к немецкому wann (смысл тот же); по совету фон Валя Заменгоф заменил букву n на m, чтобы избежать путаницы с аккузативом прилагательных. Окончание коррелятивов -es восходит к немецким des (= ties), wes (= kies).

• Esperanto - название самого языка. Образовано по правилам эсперантского словообразования от глагола esperi (который, в свою очередь, происходит от испанского esperer, а последнее - от латинского sperare). Как известно, Первую Книгу Заменгоф подписал псевдонимом D-ro Esperanto. Долгое время язык называли "Международный язык доктора Эсперанто", потом - короче: "Международный язык Эсперанто", а потом и просто - эсперанто. Известная история? А многие ли знают, что Заменгоф выбрал себе именно такой псевдоним, возможно, не только из-за своих надежд? Вполне возможно, что Zamenhof просто играл словами: по-немецки hoffen - именно надеяться...

• щелкает языком с видом удальства - klakas per la lango kun mieno de braveco
• Анна Андреевна выдает дочку - Anna Andrejevna edzinigas sian filinon
• Ход дела чрезвычайный: изволил собственнолично сделать предложение - La iro de la afero estis eksterordinara: plaĉis al li proprapersone fari la proponon
• В таких лестных рассыпался словах... - Tiajn flatajn vortojn li ŝutis
• Скажите пожалуйста! - Kion vi diras!
• Не судьба, батюшка, судьба - индейка: заслуги привели к тому. (В сторону.) Этакой свинье лезет в рот всегда счастье! - Ne la sorto, mia sinjoro - la sorto mem ne regas: la meritoj tion ĉi alportis. (Al si mem.) Al tia porko ĉiam la feliĉo rampas en la buŝon!
• Сто лет и куль червонцев! Продли бог на сорок сороков! - Centon da jaroj kaj sakon da oro! Longigu Dio la vivon ĝis ekstermezuro!
• Что б ты пропал! - Krevu kaj pereu!
• Большому кораблю - большое плавание - Granda ŝipo bezonas grandan akvon
• Вот выкинет штуку, когда в самом деле сделается генералом! Вот уж кому пристало генеральство, как корове седло! Ну, брат, до этого еще далека песня. Тут и почище тебя есть, а до сих пор еще не генералы. - Jen estos bele, se li efektive fariĝos generalo. Jen al li jam certe generaleco konvenus, kiel selo al bovino! Nu, ne, ĝis tio estas ankoraŭ malproksime. Tie ĉi estas pli gravaj ol vi, kaj tamen ili ĝis nun ankoraŭ ne estas generaloj.
• И если что случится, например какая-нибудь надобность по делам, не оставьте покровительством! - Kaj se io okazos, ekzemple ia bezono en la aferoj, ne rifuzu al ni vian protektadon!
• Я так и обомлел - Mi preskaŭ svenis de konsterniĝo
• Коротки руки! - Por tio ĉi viaj manoj estas tro mallongaj!
• весь город принял меня за генерал-губернатора - la tuta urbo prenis min por general-gubernatoro
• И я теперь живу у городничего, жуирую, волочусь напропалую за его женой и дочкой; не решился только, с которой начать, - думаю, прежде с матушки, потому что, кажется, готова сейчас на все услуги - Kaj mi loĝas nun ĉe la urbestro, ĝuas bonan vivon, amindumas senlime lian edzinon kaj filinon; mi nur ne decidis ankoraŭ, de kiu el ili mi devas komenci, - mi pensas, ke mi komencos de la patrino, ĉar ŝajnas al mi, ke ŝi estas tuj preta por ĉiuj komplezoj
• Помнишь, как мы с тобой бедствовали, обедали нашерамыжку и как один раз было кондитер схватил меня за воротник по поводу съеденных пирожков - Ĉu vi memoras, kiel ni kune suferis mizeron, tagmanĝadis per friponaĵoj, kaj kiel unu fojon la sukeraĵisto kaptis min per la kolumo pro la kuketoj, kiujn mi formangis (схватить за воротник - правильно использовать je: kapti iun je kolumo per sia mano)
• Городничий глуп как сивый мерин - La urbestro - malsaĝa kiel maljuna ĉevalo
• Почтмейстер точь-в-точь наш департаментский сторож Михеев; должно быть, также, подлец пьет горькую - La poŝtestro estas vera portreto de la departementa pordisto Miĥejev; kredeble li, kanajlo, ankaŭ drinkas brandon
• Надзиратель над богоугодным заведением Земляника - совершенная свинья в ермолке - La kuratoro de kadukulejoj Zemlanika - tute kiel porko en la noktoĉapo
• Смотритель училищ протухнул насквозь луком - La inspektoro de lernejoj tute malbonodoras per bulbo (мы бы перевели эту фразу так: La inspektoro de lernejoj plene putriĝis je cep-fiodoro)
• Какой реприманд неожиданный! - Kia skandalo neatendita!
• Куды воротить! Я, как нарочно, приказал смотрителю дать самую лучшую тройку; черт угораздил дать и вперед предписание - Kiel revenigi! Ĝuste al la malfeliĉo oni ordonis al la administranto doni la plej bonan cevaltrion; la diablo min puŝis doni ordonojn eĉ por la plua vojo
• Аммос Федорович (в недоумении расставляет руки). Как же это, господа? Как это, в самом деле, мы так оплошали? - Ammos Fjodoroviĉ, embarase disŝovas la brakojn. - Kiel do, sinjoroj? Kiel do, efektive, ni tiel enfalis?
• Выжил, глупый баран, из ума!.. Тридцать лет живу на службе; ни один купец, ни подрядчик не мог провести; мошенников над мошенниками обманывал, пройдох и плутов таких, что весь свет готовы обворовать, поддевал на уду! - Mi perdis, malsaĝa ŝafo, mian tutan saĝon! Tridek jarojn mi estas en la servado; neniu komercisto, neniu entreprenisto povis min trompi; friponojn plej friponajn mi trompadis, ruzulojn kaj kanajlojn tiajn, kiuj la tutan mondon povus priŝteli, mi kaptadis sur hokon.
• (В исступлении) Вот смотрите, смотрите, весь мир, все христианство, все смотрите, как одурачен городничий! Дурака ему, дурака, старому подлецу! - (Furioze) Jen, rigardu, rigardu, la tuta mondo, la tuta kristanaro, ĉiuj rigardu, kiel azenigita estas la urbestro! Malsaĝulo vi nomu lin, malsagulo, la maljunan kanajlon!
• Сосульку, тряпку принял за важного человека! Вон он теперь по всей дороге заливает колокольчиком! Разнесет по всему свету историю. Мало того что пойдешь в посмешище - найдется щелкопер, бумагомарака, в комедию тебя вставит. Вот что обидно! Чина, звания не пощадит, и будут все скалить зубы и бить в ладоши. Чему смеетесь? - Над собою смеетесь!.. Эх вы!.. (Стучит со злости ногами об пол.) Я бы всех этих бумагомарак! У, щелкоперы, либералы проклятые! чертово семя! Узлом бы вас всех завязал, в муку бы стер вас всех да черту в подкладку! в шапку туды ему!.. - Ŝtopileton, ĉifonon li prenis por grava homo! Jen li nun tra la tuta vojo tintas per sonorileto! Tra la tuta mondo li disportos la historion. Ne sufice ke vi fariĝos objekto de mokado - trovigos plumknaristo, paperŝmiristo, kiu eĉ en komedion vin enmetos. Jen tio estas dolora! Li ne indulgos vian rangon nek oficon, kaj ĉiuj nudigos la dentojn kaj aplaŭdos. Kion vi ridas? Pri vi mem vi ridas! He, vi!... (De kolero li batas per la piedoj la plankon.) Mi ĉiujn tiujn paperŝmiristojn... Hu, plumknaristoj, liberaluloj malbenitaj! Semo de la diablo! Mi ligus vin ĉiujn en unu pakon, mi frotus vin ĉiujn al faruno kaj al la diablo mi donus vin ĉiujn por substofo! En lian ĉapon mi ŝutus vin, tien!
• Ну что было в этом вертопрахе похожего на ревизора? Ничего не было! Вот просто на полмизинца не было похожего - Nu, kio en tiu ventkapulo estas simila al revizoro? Nenio estis! Ne estis simple eĉ duonfingro da simileco
• Точно туман какой-то ошеломил, черт попутал - Kvazaŭ ia nebulo atakis, diablo konfuzis

   "Filmomuziko devas esti en harmonio kun la filmo, kiun ĝi akompanas. La filmo kaj ĝia muziko devas formi unu tuton. La publiko ne rimarku la muzikon aparte. Muziko, kiu turnas la atenton for de la filmo, ne taŭgas. Ju pli harmonie la muziko rilatas al la filmo, des pli intense ni travivas la dramon."

   Tiel iam parolis filmo-recenzisto. Simile oni povas paroli pri temo kaj stilo. La stilo devas esti en harmonio kun la temo kaj formi kun ĝi unu tuton. La leganto ne rimarku la stilon aparte. Stilo, kiu turnas la atenton for de la temo, malhelpas glatan komprenadon. En niaj gazetoj kaj literaturo ni renkontas jen kaj jen frazojn, kiuj, kvankam gramatike senriproĉaj, estas tiom komplike konstruitaj, ke ili similas ĵigojn.
   Se la leganto, ne povante sekvi tuj la akrobataĵojn de la aŭtoro, devas relegi kaj denove relegi tiajn frazojn - se li krome devas jen kaj jen konsulti vortaron por serĉi la signifon de tute nenecesaj neologismoj - tiam la legado ne donas al li plezuron. Niaj aŭtoroj komprenu, ke tia frazkonstruo, jam malklara al leganto, tute ne estas komprenebla al aŭskultanto, al kiu ja mankas tempo por ĵige reordigi la vortojn en frazon tuj kompreneblan. Ili pripensu, ke ju pli simple io estas dirita, des pli klara tio aperas sur la spirita ekrano de la leganto aŭ aŭskultanto. Kiom ajn ni penadu, por ke la teksto estu gramatike korekta, tamen la enhavo restas la ĉefafero. La lingvo ne distru nin for de la temo. Tial estus utile, se la aŭtoro legus sian verkon laŭte al si mem aŭ al amiko. Ne nur la okuloj, sed ankaŭ la oreloj juĝu, ĉu ĝi estas klara kaj flue komprenebla.
   "Por la rapideco de la orela komprenado", skribis prof. Bourlet en 1910 en la tiama Oficiala Gazeto Esperantista, "estas absolute necese, ke la stilo de la lingvo unuformiĝu, ĉar lingvo konsistas ne nur el apartaj vortoj kaj el gramatikaj reguloj, sed ankaŭ kaj precipe el antaŭe preparitaj frazoj kaj kutimaj esprimoj. Se du samnacianoj povas interkompreniĝi malgraŭ tre rapida kaj malbona prononcado, tio estas ebla nur tial, ĉar ili uzas kutimajn frazojn, antaŭpreparitajn kliŝaĵojn, kies tuton oni tuj komprenas, se oni aŭdis nur parton."
   Ĉi ĉio ne inkluzivas propran stilon, eksterordinarajn dirmanieron kaj frazkonstruon, per kiuj la aŭtoroj donas al siaj ideoj personan formon, kiu pli klare bildigas ilin ol stilo ĉiutaga. Ekzemplon pri tia persona stilo ni trovas en la verkoj de d-ro Edm. Privat: "Vivo de Zamenhof", "Interpopola konduto", "Esprimo de sentoj en Esperanto". En tiuj verkoj la stilo prezentas nenion, kio povus turni nian atenton for de la temoj. Male, ilia stilo helpas al pli intensa kompreno kaj travivo de la temoj, ol se la aŭtoro estus uzinta stilon ordinaran.

   Estas rimarkinde, ke, esprimante sin en Esperanto senpere, oni ordinare uzas lingvaĵon simplan, facile kompreneblan. En ekzemple "Viktimoj" kaj "Kredu min, sinjorino", ni ne estas ĝenataj de komplikaj aŭ torditaj stiloj, kiuj devigas nin "ĵigi", sed povas dediĉi nian tutan atenton al la enhavo. En tiuj verkoj frapantaj frazturnoj, esprimoj aŭ vort-elekto ne distras nian atenton, sed ĝuste kontribuas al pli bona kompreno.
   Sed tradukante oni estas sub influo de la lingvo de l' originalo kaj tiu influo ofte kaŭzas komplikajn frazkonstruojn, malbele sonantajn vortkombinojn, ktp. Tial la cetere laŭdinda penado precize sekvi la originalon, ne ĉiam donas al la leganto la saman impreson. Ofte oni povas per malpli preciza sekvado akiri pli precizan rezultaton. La tradukanto ja devas redoni ne nur la nudajn faktojn, sed ankaŭ la atmosferon, la sentojn, la emocion, kiun la aŭtoro de la originalo volas sentigi aŭ veki en la leganto. Por tio ne ĉiam sufiĉas tradukado laŭvorta.
   Ni kutimas diri, ke Esperanto estas facila lingvo. Kvankam tio estas nur relative ĝusta, ni tamen pripensu, ke ĝian facilecon ni ne pruvas per malsimpla aŭ tordita stilo.

   Por proprigi al si la Esperanto-stilon ne ekzistas pli bona rimedo, ol legi kaj relegi bonstilajn verkojn, kaj fidinda rimedo por kontroli nian stilon estas laŭtlegado. Laŭtlegu vian verkaĵon antaŭ ol presigi aŭ publike eldiri ĝin. Zorgu, ke la leganto aŭ la aŭskultanto ne perdu la fadenon pro tio, ke ilia atento devas okupi sin pri la lingvo, la stilo, anstataŭ pri la temo.
   Via stilo estu en harmonio kun la temo kaj formu kun ĝi unu tuton.

Прощайте, прощайте на вечные веки,
Зажат в кулаке долгожданный билет.
Забудьте, забудьте о том человеке,
Которого знали вы тысячу лет.

Забудьте того, кто по мелочи жался
И книжки глотал о великих делах,
Забудьте того, кто всю жизнь отражался
Одним отраженьем во всех зеркалах.

Спешу я туда, где пустыни и горы,
Где море кипит и шумят города,
И если вернусь я, то очень не скоро,
Но прежним уже не вернусь никогда.

Там сбудется всё - от триумфа до краха,
От радостных слов до счастливых примет.
И сердце щемит от восторга и краха,
И знаю прекрасно, что выбора нет.

Поставьте же крест на страдальце убогом,
Который сбежал, оборвав поводок.
Прощайте, прощайте, пора в путь-дорогу,
Даю напоследок протяжный гудок...

Adiaŭ, adiaŭ por longa ĉiamo,
Jam pretas l' bileto, kaj restis moment'.
Forgesu, forgesu pri l' homo iama
Konata de vi dum jam tuta jarcent'...

Forgesu do vi pri la homo naiva,
Cedanta al fort', al ordon' kaj regul',
Forgesu la homon, havantan dumvive
Nur unu aspekton en ĉiu spegul'.

Mi hastas al lok' kun herbejoj smeraldaj,
Ŝaŭmanta ondar' kaj urbega ornam',
Kaj se mi revenos - do ege nebaldaŭ,
Sed, certe, iama ne venos mi jam.

Atendas min bunt' de fiask' ĝis deliro
De plaĉaj bonsignoj ĝis prema sonĝar'.
Kaj l' kor' doloretas pro tim' kaj admiro
Kaj neeviteblas ĉi dolĉa koŝmar'!

Forgesu do for pri l' povrul' malfeliĉa
Fuĝinta de l' ĉenoj, de l' dev' kaj l' ordon',
Adiaŭ, atendi jam estas sufiĉe
Jen por la disiĝo longdaŭra fajfson'...

   Karaj gelernanoj! Plimulto el vi, eble, scias, kiu estis Kalomano Kalocsay (unu el la plej kolosaj verkistoj, tradukistoj kaj gramatikistoj de nia lingvo, dank' al kiu ĝi mulflanke estas tia, kia ĝi estas). Kaj ĉu estas por vi interese, kiamaniere tiu "stelulo" konatiĝis siatempe kun Esperanto?
   Jen do la artikolo el la revuo "Eventoj" (N10), aperadinta en Hungario en pasinta jardeko. Plena arkivo de la revuo troveblas laŭ la adreso www.eventoj.hu.

   Kiam, kial, kiel mi lernis Esperanton?
   Mi lernis la lingvon dum la somero de 1912. Kun mia amiko, Ludoviko Gyoxri Nagy mi promenis sur la ĉefstrato de Miskolc, kaj en montrofenestro ni ekvidis Esperanto-gramatikon. Mi jam ne memoras, kiu el ni proponis la eklernon, sufiĉe, ke ni tuj interkonsentis.
   Kial? Se mi bone memoras, sole pro scivolo pri la strukturo de artefarita lingvo, do pro pure lingvistika interesiĝo. Post unu-monata reciproka instruado diligenta ni jam komencis grandan konkurson pri poŝtmark-kolektado. Ni ekkorespondis kun la tuta mondo. Kaj la konkurson gajnis - ne ni, sed tria persono, nia komuna amiko kaj instruato, al kiu ni liveris la korespondajn tekstoskemojn, kaj kiu - ĝis hodiaŭ ne lernis Esperanton. Mi senreviĝis pri la poŝtmark-kolektado, mi volis min nun perfektigi en la lingvo. Nu - plej bone oni lernas instruante: mi priparolis kun mia amiko kursogvidadon dum la somero de 1913. Nia neforgesebla Giesswein, laŭ niaj petoj, vojaĝis al Miskolc, faris propagandan paroladon, kaj ĝin sekvis nia kurso. Mi bone memoras, kiel ni iris kaleŝe de domo al domo por varbi publikon per persona persvado. Sed tiamaniere ni sukcesis kuntrumpeti vere rekordan publikon. La kurso estis la kutima kurso Esperanta: multaj komencantoj, malmultaj finantoj. Ĝi estis certe plej efika por mi mem, je la fino mi jam sentis min tute certa en la lingvo.
   Kaj miaj lingvistikaj interesoj ne lasis min ripozi. Avide mi legis ĉion rilatantan al lingvaj problemoj, mi kritikis la lingvon, havis reformideojn, kaj fine mi bele atingis la bluajn bordojn de Ido. Mi lernis ĝin. Poste mi komencis fari verstradukojn, samtempe en Esperanton kaj Idon. Surprizis min la granda matureco, fleksiĝemo, elasteco, versebleco de Esperanto, dum Idon mi trovis nematura, rigida, seka, tro artefarita. Ofte mi devis fari, kiel poezian permeson, deflankiĝon de la rigidaj Idaj derivreguloj, kaj per tio nevole reveni al Esperantaj formoj. Fine, kiam mi eksciis, ke mia Ido jam estas neekzistanta lingvo, ĉar dumtempe oni definitive fiksis Idon en alia formo, ol mi lernis ĝin el mia lernolibro, mi decidis ne lerni plu ĉi tiun novan formon kaj resti definitiva esperantisto. Poste venis la milito kaj Esperanto por mi tute eksilentis.
   Ĝi eksilentis, dormis, sed ne mortis. En 1918, reveninte al Budapest, mi tuj reaŭdis ĝian voĉon en mia animo. Kaj de tiam - sed tio ĉi jam ne apartenas al ĉi tiu temo.

Kolomano Kalocsay
laŭ Hungara Heroldo, 1930,
resp. Bulteno de HEK, februaro 1958.

        KOMPLEZEMO
   Kruko praktikas paraŝutadon, kaj decidas aĉeti novan paraŝuton.
   - Antaŭ ol vi komencos uzi vian novan paraŝuton, mi deziras trankviligi
vin, - diras al li la vendisto en la aviadaĵvendejo. - Se vi saltos el la
aviadilo kaj dum via falo pro iu kaŭzo la paraŝuto ne malfermiĝos, tiam vi
kompreneble rajtos redoni ĝin kaj rericevi la pagitan sumon.

Alsendis Rikardo CASH

La gvidanto: